Lancering Mosard platform

Architect Ruben Braeken heeft met Mosard een circulair ontwerp- en bouwstandaard ontwikkeld waarmee hij de hele bouwketen aan elkaar wil linken. De eerste stappen daarvoor dateren al van 2015. “Ik besefte toen al dat het zo niet meer verder kan. Er loopt te veel mis in de bouw en te veel projecten zijn maatschappelijk onverantwoord.” Volgens zakenpartner Johny Verstegen is het dan ook nu het moment om te veranderen. “Dit is een kans die geen enkele bouwpartner mag laten liggen. Een die wonen opnieuw betaalbaar kan maken.” In een interview gaan beide heren dieper in op Mosard en hun intenties.

Jullie vormen een mooie tandem. Wie zijn Ruben Braeken en Johny Verstegen?

Ruben Braeken: “Al acht jaar ben ik bezig met BIM en modulair bouwen. Ik focus mij graag op innovatieve optimalisatie binnen elk proces. Als architect ben ik meer bezig met maatschappelijk verantwoorde projecten en geloof ik dat we, door middel van innovatie, oplossingen kunnen vinden voor maatschappelijke uitdagingen.”

Johny Verstegen: “Het is ondertussen al meer dan een jaar geleden dat ik mij meer verdiept heb in BIM. Maar ik blijf kritisch. Als creatieve ontwikkelaar ga ik telkens op zoek naar de oorzaak en tracht ik zo breed mogelijk te kijken naar meer oplossingen. Niet alleen voor mij, maar voor iedereen binnen de bouwketen, vormt de bouw vandaag een grote uitdaging.”

Hoe zit het met de situering van de bouw? Waartegen moeten we ons morgen gaan wapenen?

Ruben: “Onze vergrijzing vereist nieuwe woonvormen. Momenteel is er meer nood aan woonzorg. Maar wat na de babyboomgeneratie? Hoe gaan we straks die zorgwoningen hergebruiken of beter herbestemmen? Niemand is daarmee bezig.”

Johny: “De nieuwe gezinsvormen, zoals éénoudergezinnen of nieuw samengestelde gezinnen, vergen een maximale flexibiliteit van een woning. Gedurende de levensloop van een gebouw blijven de noden en de wensen van de gebruikers veranderen. Er zijn nu geen gebouwen die gedurende hun levensloop voldoende kunnen inspelen op die verandering.”

Ruben: “De bouwshift, voorheen de betonstop, doet de creativiteit natuurlijk aanwakkeren. Echter is uit- en inbreiding vaak technisch niet haalbaar. Men kampt met te veel bouwmethoden die daarop niet voorzien zijn.”

Johny: “Circulair bouwen mag gezien worden als noodkreet. Men moet anders gaan ontwerpen en bouwen. Vandaag is elk leegstaand gebouw een afvalberg. En laten we eerlijk zijn, renoveren volgens de nieuwe eisen is vaak onbetaalbaar zonder subsidies.”

Ruben: “Wonen is niet meer betaalbaar. De grondprijzen rijzen de pan uit en jonge koppels moeten al vroeg investeren in levenslang wonen. Voor de meeste onder hen is betaalbaar wonen een utopie geworden. Architecten tekenen ook telkens opnieuw maatwerk, of zoals de Vlaamse bouwmeester het reeds omschreef: ‘Elk nieuw gebouw wordt telkens opgevat als een prototype.’ Met z’n allen zijn we mee schuldig aan de hoge studie- en productiekosten, de toename van de complexiteit binnen ons ontwerp- en bouwproces en de hoge faalkosten die hiermee gepaard gaan. Optimalisatie loopt mank door een gebrek aan een uniform bouwsysteem en langetermijnvisie op hergebruik. Zo kan het niet meer verder. Er loopt te veel mis in de bouw en teveel projecten zijn maatschappelijk onverantwoord!”

Een gebrek aan visie dus?

Johny: “De bouw reageert, maar nog niet slim genoeg. In theorie is dankzij BIM een gebouw op tijd klaar en dat volgens de afgesproken prijs. Zo verschuift BIM in de praktijk de falingen van de werfplek naar de virtuele tekenkamer. BIM verlaagt de faalkost maar lost echter de complexiteit niet op.”

Ruben: “En tegen welke kostprijs? De meerwaarde van BIM in een klassiek bouwproces is te beperkt. Zeker voor de architect. Er is ook geen eenduidigheid in productclassificatie of lastenboekcodering. Ik zie ook geen software die rechtstreeks vanuit een BIM-model, het zogenaamde 6D BIM, gebouwbeheer in de praktijk brengt.”

Johny: “Een ander systeem om ook om te gaan met de complexiteit in de bouw is lean planning. Maar openlijke communicatie tussen de partners is niet evident in de bouw. De bouw is momenteel al te vaak gestoeld op een conflictmodel tussen aannemer en architect en men verzwijgt veel, ook om zich in te dekken, zeker als er iets mis is.”

Ruben: “Prefab- of beter gezegd off-site-elementen en modulair bouwen gaan ook al meer in de goede richting. Al zijn er te veel eilandjes. Iedere producent heeft zo zijn eigen systeem en tracht dit ook zo exclusief mogelijk te houden. Met het gevolg dat de andere modulaire systemen niet compatibel zijn. Zo daalt de prijs ook niet, want er zijn te veel systemen om ook rekening mee te houden. Dit is ook meteen de reden waarom architecten ook niet met prefab elementen tekenen en prefab bouwen vanaf de ontwerpfase niet gedragen wordt.”

Johny: “Slechts enkele fabrikanten komen met bouwelementen die ook duurzaam en herbruikbaar zijn. Vaak is echter ook niet nagedacht over de volgorde van demonteren om snel en goedkoop te kunnen gaan verbouwen.”

Wat is jullie visie dan?

Ruben: “In functie van de maatschappij heb ik een heel andere visie op de bouwsector. Net zoals ‘industrie 4.0’ denk ik dat het ook voor de bouw dringend tijd wordt voor een ‘bouwsector 4.0’. Het ontwerp- en bouwproces moet over de volledige bouwketen beter op elkaar afgestemd worden, net zoals dat in de automotive al van toepassing is. Wij geloven in Design & Build, want dat zorgt voor een betere communicatie. De complexiteit verminder je enkel door nog dieper ook de ontwerp- en bouwelementen beter op elkaar af te stemmen door middel van een uniform maatsysteem. Zodat we samen evolueren naar een optimale efficiëntie. Deze standaardisatie van de bouwdelen, noem het ‘modulair bouwen 2.0’, zal zorgen voor het nodige keerpunt in de bouw.”

Johny: “Circulair bouwen betekent voor ons in de eerste plaats het hergebruiken van bouwelementen. Recycleren komt, zoals het ook hoort, op de allerlaatste plaats. Het resultaat waar wij naartoe werken is dus eerder komen tot een aanpasbaar gebouw. Dit ‘meegroeiwonen’ wordt voor de maatschappij en dus ook voor de bouwheer de standaard. Veranderingsgericht ontwerpen en bouwen zal ook innovatieve bouw- en woonformules met zich brengen. Ons streefdoel is om samen te komen tot circulair vastgoed. Wij geloven in open industrialisatie, onze oplossing is daarom ook voor iedereen beschikbaar, net zoals ‘Open Source’, want ‘Sharing is Winning’.”

Ruben: “Meer gestandaardiseerd, maar met vormvrijheid voor creatieve en innovatieve ontwerpers en fabrikanten. Aan architecten en productontwikkelaars vragen wij om te denken in dynamische systemen, drager- en -inbouwprincipe, maar ook materiaalonafhankelijk.”En heeft jullie oplossing ook een naam?

Johny: “‘Modular Open System for Architectural Design’ noemen we het, of kortweg MOSARD. Mosard staat voor gestandaardiseerd door middel van een vast maatsysteem, voor iedereen toegankelijk, slim en innovatief dankzij de op elkaar afgestemde bouwelementen waarmee gestart kan worden vanaf de ontwerpfase en later ook een koppeling kan volgen met fabrikanten. De focus ligt ook op designelementen die consumeerbaar en dus ook verkoopbaar zijn. Mosard geeft hiermee als eerste de maat aan binnen een ecosysteem om innovatief modulair en circulair te gaan ontwerpen en bouwen.”
“We tekenen dus niet telkens opnieuw maatwerk, maar ‘We compose buildings’. Net zoals in de muziek waar het aantal noten beperkt is, maar waar oneindig veel verschillende liedjes gemaakt kunnen worden. Wij zijn ervan overtuigd dat er nu meer tijd voor creativiteit zal zijn, omdat binnen dit model de administratie sterk vermindert.”Hoe gaan jullie te werk? En wat biedt Mosard?

Ruben: “We ontwikkelen en standaardiseren modulaire en circulaire bouwelementen door telkens de maatvoering af te toetsen. Vervolgens plaatsen we compatibele bouwelementen in een digitale deelplatform die wij online makkelijk bereikbaar maken. Onze derde pijler zijn downloadbaare bouwstandaarden en instrumenten als communicatietool tussen alle circulaire partners. Binnen dit bouwportaal kan de bouwheer snel compatibele architecten, aannemers, fabrikanten en leveranciers terugvinden voor zijn eigen Design & Build-project.”

Johny: “Naast dit circulair bouwportaal met compatibele partners en elementpaspoorten biedt Mosard nog tal van andere voordelen voor de bouwheer. Zoals veranderingsgericht gaan bouwen, eenvoudiger budgetbeheer, een kortere werftermijn, goedkoop vernieuwen of herbestemmen, intelligent en duurzaam bouwen, een tweedehandsmarkt voor het verkopen van tijdelijke uitbreidingen …”

Ruben: “Maar ook voor alle bouwpartners biedt Mosard veel voordelen en dus ook kansen: voorbeelden van standaard situaties en volledige totaalconcepten, eenvoudige meetstaten en classificatiesystemen, minder studiewerk, meer optimalisatie, efficiëntere samenwerking, minder faalkosten en werfopvolging, lead generator via het platform …”

Zal Mosard de volledige bouwmarkt economisch haalbaar maken?

Johny: “Hopelijk wel (lacht). Al bieden wij het antwoord op de evoluties in de bouwsector en is Mosard er voor elke woonbehoefte, zoals starterswonen, meegroeiwonen, zorgwonen en circulaire steden, toch beseffen we dat de uitdaging groot is.”

Ruben: “Zeker omdat we reeds Europees vooruit willen kijken. Daarvoor hebben we voor de komende jaren een investeringsplan laten uitwerken. Dus we zijn ook op zoek naar meer investeerders.”

Johny: “We starten eerst in Limburg. Het is de bedoeling om de eerste bouwprojecten die ontworpen zijn aan de hand van de Mosard-bouwstandaarden, zo snel mogelijk te realiseren te realiseren. Bouwpartners mogen die kans niet laten liggen.”

Ruben: “B+ architecten heeft al enkele projecten gebaseerd op Mosard binnengehaald. Vandaar zijn we de cluster ‘Mosard Compatible’ gestart om deze projecten te gaan realiseren samen met enkele pioniers binnen de bouw.”

Hoe start ik als bouwpartner met Mosard? En wat kost mij dit?

Johny: “Om ‘Mosard Compatible’ te worden en als co-creator opgenomen te worden op het platform van Mosard, vragen wij enkel een inspanning. Aan de architect vragen we om één ontwerp te maken binnen de bouwstandaarden van Mosard. Aan de producenten en aannemers vragen we om minstens één bouwelement te gaan fabriceren, vanzelfsprekend volgens de richtlijnen van Mosard. Zij die zich registreren via ons platform ontvangen de bouwstandaard en andere instrumenten om te starten. De classificatie bestaat uit productcodes en de meetstaten dus niet meer uit volumes en bijhorende berekeningen, maar enkel uit aantal stuks. Simpel toch? Op elk passend ontwerp en compatibel bouwelement vermeld je de naam ‘Mosard Compatible’. Dit alles om de communicatie zo direct mogelijk te maken. Optioneel nemen wij voor onze ‘Compatible’-partners de fabrikantenelementen op in standaard situaties en een koppeling met een eigen elementpaspoort. Zo lossen wij de complexiteit op!”

Ruben: “Op het platform staan er ter inspiratie al enkele concepten, maar ook al projecten die de komende jaren gerealiseerd gaan worden. Ik zou zeggen: surf snel naar ‘My Mosard’ en download onze bouwstandaarden!”