Roel Van den Bergh & Tom Van Opstal (SOPREMA): “In systemen denken is beter dan in producten denken”

Door samen te werken met MOSARD wil SOPREMA zijn oplossingen voor gevel- en dakopbouwen, die al circulair zijn, ook modulair maken. “Zo worden ze nóg meer circulair, doordat het uniforme maatsysteem van MOSARD ervoor zorgt dat de gevel- en daksystemen die met de producten kunnen worden gemaakt, in hun geheel herbruikbaar zijn” verduidelijkt Roel Van den Bergh van SOPREMA. “Dat denken in inwisselbare systemen in plaats van in producten is cruciaal in de transitie naar een duurzamere manier van bouwen”, beaamt zijn collega Tom Van Opstal.

SOPREMA is wereldwijd een van de belangrijkste spelers op het vlak van waterdichting en isolatie. Het heeft een alomvattend aanbod producten voor de gehele gebouwschil, onderverdeeld in vijf merken. Enkel voor cellulair glas, rotswol en waterdichtingsoplossingen op basis van EPDM kan je niet bij SOPREMA terecht. Ook in groen- en retentiedaken heeft het bedrijf zich de laatste jaren gespecialiseerd. Naast producten levert SOPREMA ook technische ondersteuning.

Duurzame producten afleveren is al jaren een speerpunt voor SOPREMA. Om maar enkele voorbeelden te noemen: de Pavatex-isolatie wordt gemaakt van hernieuwbare producten, SOPREMA’s bitumineuze oplossingen en XPS-platen zijn recycleerbaar – iets waar de fabrikant met eigen recyclagemachines ook zelf werk van maakt in zijn fabrieken, een XPS-plaat van SOPREMA kan bijvoorbeeld tot 100% uit gerecycleerd XPS of EPS bestaan – en het XPS van SOPREMA is ook herbruikbaar.

Die duurzame producten op een duurzame wijze afleveren is al even lang een aandachtspunt voor SOPREMA. “Wij maken bijvoorbeeld gebruik van hernieuwbare energie en zetten onze producten af in een straal van maximaal 300 kilometer rond onze fabrieken”, verduidelijkt Roel Van den Bergh van SOPREMA. “Onderzoek heeft uitgewezen dat je eens voorbij die straal niet langer van duurzaam transport kan spreken.”

Hergebruik primeert

Ook al zet SOPREMA in op recyclage en – voor enkele oplossingen – op hernieuwbare grondstoffen, ervoor zorgen dat producten herbruikbaar zijn is volgens de fabrikant het allerbelangrijkste willen we een duurzame bouwsector realiseren. “Eerst hergebruik, dan recyclage. De impact van een product dat je telkens opnieuw kunt gebruiken en dat tot zelfs honderden jaren lang, is groter dan de impact van hernieuwbaar of recycleerbaar materiaal dat niet circulair – of omkeerbaar dus – werd toegepast”, legt Roel Van den Bergh uit. “Hoe je een sandwich van materialen monteert, is daarom veel belangrijker dan de materialen op zich.”

“Wij kijken daarom naast de EPD ook naar de levenscyclusanalyse of LCA van een product om te bepalen hoe duurzaam het is”, vult zijn collega Tom van Opstal aan. “Dat is een consequentere meetmethode dan enkel kijken naar de CO₂-uitstoot van het product. Een product dat wat energie-intensiever is om te maken maar vervolgens wel langer meegaat dan een product dat groener kan worden geproduceerd maar niet herbruikbaar is, is vele malen duurzamer. De markt mag wat dat betreft wat eerlijker worden …”

Demonteren tot op elementenniveau overbodig maken

Het een en ander betekent volgens SOPREMA dat de bouwsector moet gaan denken in termen van systemen in plaats van in termen van producten. Van den Bergh legt uit hoe dat opgaat voor de afwerking van de gebouwschil: “Als een gebouw bestaat uit verschillende bouwsystemen, zoals bijvoorbeeld een gevelsysteem dat de façade niet alleen afwerkt, maar ook meteen isoleert en winddicht maakt of een daksysteem dat hetzelfde doet voor het dak, dan moet je het niet gaan ontmantelen tot op elementniveau wil je die elementen hergebruiken, wat overigens vaak niet lukt door de manier waarop de elementen met elkaar verbonden zijn, denk aan dakbanen die aan elkaar gebrand worden of dakafwerkingsmaterialen uit kunststof die aan elkaar gelast worden. Die kunnen dan enkel worden gerecycleerd maar niet één op één worden hergebruikt. Als je een volledig bouwsysteem kan hergebruiken, betekent dat veel minder werk én maakt het eigenlijk ook niet uit hoe de verschillende elementen waaruit dat bouwsysteem bestaat, met elkaar verbonden zijn. Dan mag dat op een onomkeerbare manier zijn, als het bouwststeem zelf maar omkeerbaar verbonden wordt met de andere bouwsystemen die het gebouw vormen.”

Vaste maatvoering

Voor zo’n waterdicht en isolerend systeem dat een gevel of dak ook meteen esthetisch afwerkt kan je bij SOPREMA terecht. De samenwerking met MOSARD moet er nu voor zorgen dat die systemen een vaste maatvoering krijgen, zodat ze in hun geheel herbruikbaar zijn. Tom Van Opstal: “Door te werken met gestandaardiseerde afmetingen kan je de herbuikbaarheid van een bouwsysteem structureel verzekeren. En daarom maken we bij SOPREMA op dit moment werk van het (her)ontwerpen van onze producten zodat bouwsystemen met de maatvoeringen van MOSARD mogelijk worden.”

“De bouwstandaarden van MOSARD gaan niet alleen de inwisselbaarheid van bouwelementen tussen gebouwen mogelijk maken en zo voor een duurzaam bouwmodel zorgen, we gaan er ook een pak sneller en efficiënter door kunnen bouwen”, noemt Roel Van den Bergh nog een voordeel van modulair bouwen. “Door die snelheid, maar ook doordat je minder faalkosten zal hebben, zal modulair bouwen ook goedkoper worden dan traditioneel bouwen.”

“Ook omdat de zogenaamde levenscycluskost of LCC door de verzekerde mogelijk tot hergebruik van het systeem vele malen lager ligt”, vult Tom van Opstal aan. “De kwaliteit van de gebruikte materialen is dan natuurlijk wel belangrijk. Ze moeten duurzaam zijn in de letterlijke betekenis van het woord. Daarom hoeft, zoals ik al zei, een niet-biogebaseerd product niet per definitie een negatieve connotatie te hebben; het kan vaak langer meegaan dan een biogebaseerd product. LEGO is daar een mooi voorbeeld van.”

Samenwerking

“Belangrijk is wel wanneer je naar een bouwsector wil evolueren waarin uitsluitend gewerkt wordt met bouwsystemen, wat zeker niet voor vandaag is en misschien zelfs een utopie, is dat fabrikanten meer samenwerken. Wij maken alle producten die kunnen worden gebruikt voor een dak- of gevelopbouwsysteem, maar zo’n systeem zou evengoed kunnen bestaan uit producten van verschillende fabrikanten. Bouwsystemen gaan hand in hand met meer samenwerk.”

“Fabrikanten – niet alleen van bouwproducten – hebben de plicht om mee te werken aan een betere, duurzamere wereld”, besluit Roel Van den Bergh. “Elke fabrikant draagt die maatschappelijke verantwoordelijk. Daar zijn de bouwprofessionals maar ook particulieren zich steeds meer van bewust. Wie dus niet mee-evolueert, zal onherroepelijk de markt uitgaan.”